Günümüzde çeşitli sebeplerden, rahatsızlıklardan ve hastalıklardan dolayı birçok insan çeşitli ameliyatlar olmaktadırlar. Ameliyatlar insanlar için her zaman korkulu ve stresli bir durum olmuştur. Bunların sebebi ağır ameliyatlarda insanların neşter ve diğer kesici aletlerle kesilmesi veya dikiş atılması gibi acı verici ve korkutucu şeylerdir. Sadece ağır ameliyatlarda değil, normal operasyonlarda dahi bu tür kesici aletler veya dikişler kullanılmaktadır. Fakat ameliyat öncesinde hastanın rahatlaması, sakinleşmesi ve bilincini kaybetmesi için anestezi isminde bir çeşit uyuşturucu verilmektedir.
Anestezinin Tarihçesi
Bilinen ilk anestezi 1846 yılında Amerika’da Jackson ismindeki bir diş hekimi tarafından eter ile uygulanmıştır. Ameliyatlarda anestezi gibi uyuşturucu etkenler kullanılmadan önceki dönemlerde, hastalar operasyonlarda çok fazla acı ve ağrı çektiği için operasyonlar çok kısa sürelerle sınırlandırılmıştı. Bu sebepten dolayı doktorlar yıllarca ağrısız ve acısız bir girişim sağlayabilecek ilaç aramışlardır. Anestezinin ve bunun gibi etkenlerin temel amacı uygulanan bölgeyi uyuşturması ve o bölgenin üzerinde ameliyatın hastanın acı çekmeyeceği bir şekilde bitirilmesidir. Günümüzde anestezilerde genel olarak eter ve nitröz oksit gibi maddeler bulunmaktadır. Anestezi günümüzde çeşitli etkilerde veya çeşitli türlerde bulunabilmektedir.
Anestezi Farkındalığı Nedir?
Bahsedildiği gibi anesteziler acısız ve ağrısız bir operasyon gerçekleştirebilmek için geliştirilmiş uyuşturuculardır. Fakat bir sorun var ki bazı insanlar ameliyat esnasında anesteziye maruz kalsa bile belirli bir noktadan sonra anesteziyle uyuşturulduğunu anlamaktadır ve ameliyat esnasında bilinci açılmaktadır. Bu korkunç ve trajik olan duruma tıpta anestezi farkındalığı adı verilmektedir.
Anesteziden Sonra Ameliyat Esnasında Sizin Kafanızda Olanlar
Genelde çoğu insan için ameliyat anı kişiden kişiye farklılık gösterebiliyor. Anestezi yapılıyor, ameliyathaneye alındığınız andan itibaren derin bir uykuya dalıyorsunuz ve cerrahlar ameliyata başlıyor. Bazı insanlar hiçbir şey hissetmeden hastaların ameliyattan çıktığını düşünüyor olsa da hastaların bilinçaltında çok korkutucu şeyler olabiliyor. Eğer ki, hastanın vücudunun kesilmesi gerekiyorsa neşterin vücudu kesmeye başladığı an hasta o acıyı duyuyor, acı çekiyor fakat sesini bile çıkaramıyor. Hasta kendi bilinç altında çığlık atıyor, acı içinde kıvranıyor olsa da doktor onu duymuyor ve o acıyı çektirmeye devam ediyor. Bu, ameliyat boyunca devam ediyor ve hastalar için bazen çok korkutucu bir hal alabiliyor. Neşterle vücudu kesen doktor önceki deneyimlerine göre hastanın bu acıyı alma ihtimalinin olduğunu bilse de ameliyata devam etmek zorunda. Ameliyattan sonra hastalar çok farklı bir ruhla ameliyathaneden çıkıyor ve ne olduğunu idrak etmeye çalışıyor. Dayak yemiş gibi hissediyorlar ve aşırı ağrıdan dolayı birçok defa bayılıyorlar. Hatta bazı hastalar doktorlarına böyle bir acıya maruz kaldıkları için kızıyor, sinirleniyor veya sevmemeye başlıyor. Hatta bazı anastazi farkındalığı olan hastaların intihar ettiği yönünde iddialar konuşuluyor. Kısaca her ne kadar sağlık için yapılan bir operasyon olsa da bu hasta için bir işkence olabiliyor. Bu durum hastaları ölüme kadar sürükleyebiliyor olsa da doktorların hatası yüzünden insanlar hayatlarını kaybedebiliyor. Doktorların bu durumdaki asıl hatası, eğer ki hastada anestezi farkındalığı varsa hasta bazen dışarıya mesaj verebiliyor. Ayağını hareket ettiriyor veya vücudunun herhangi bir yerinde bir kıpırdama oluyor. Doktor bunu farkederse ve görmezden gelirse bu durum hastanın ölümünü getirebiliyor. Örnek olarak, Amerika’da bir kadının ameliyat esnasında anestezi farkındalığından dolayı acıdan kalbi durdu ve ölüm eşiğine geldi. Ardından cerrahlar kalbini elektroşok ile yeniden çalıştırmayı başardı.
Bazı doktorlar anestezi farkındalığı olan insanların ameliyat sırasında acı çekmeleri gerektiğini düşünerek acı çektiklerini, aslında doktorların o an acı çektirecek bir şey yapmadıklarını söylüyor. Anestezi farkındalığının yaşanmasının sebebi birkaç nedenden dolayı gerçekleşebiliyor. Birden fazla hastalığı olan hastalarda riskli olduğundan dolayı anestezinin dozunun düşürülmesi ve yeterli etkiyi yaratmaması en önemli sebeplerden. Fakat bu durumun genetik olma olasılığı da var.
Anestezi Farkındalığı Kaç İnsanda Bir Görülür?
Aslında bu sorunun kesin bir cevabı olmasa da bu durumun 700 insanda bir görüldüğü tespit edilmiştir. Yani 100 bin nüfuslu bir şehirde anestezi farkındalığı olan insan sayısı ortalama 142‘dir.
Yeni Teknolojiyle Hastanın Acı Çekme Olasılığı Düşüyor
Şimdiki teknolojik yenilikler ile ameliyat esnasında beyninizin çalışıp çalışmadığının görülmesi mümkündür. Beyin sinyallerinizi alan makineler sayesinde anesteziden sonra beyninizin çalışıyor olup olmadığı görülebilmektedir fakat bu cihazlar her hastanede bulunmamaktadır. Bu sebepten dolayı birçok insan bu faktörü göz önüne alarak ameliyat olacakları hastaneyi seçmektedir.
Ameliyatlardan Sonra Hastaların Yaşadığı Durumlar
Bahsedildiği gibi ameliyatta uyanan hastalardan bazıları, o an yaşadığı acılardan dolayı intihar etmişti. Dona Penner’in on seneden fazla bir süre önce yaşamış olduğu travma, ameliyatı en ufak bir biçimde hatırladığı anda acısını tekrar yaşamasına sebep oluyor. Doktorun vermiş olduğu anestezi ilaçlarının yetersiz kalmasından dolayı ilk kesiğin açılacağı anda Penner birden uyanmış ve ne olup bittiğini hissetmeye başlamış. Uyandığı anda ameliyatın bittiğini düşünen Penner kesikleri hissetmeye başlayınca ameliyatın daha yeni başladığını ve uzun bir süre daha bu acıyı çekeceğini anlamış olsa da, anesteziden dolayı beyni açık olsa dahi kimseye kendini duyuramamış ve çığlıklar içinde o anda hayatını büyük ölçüde etkileyecek olan o tramvayı yaşamış.
Bir başka anestezi vakası olayı da Virginia Eyaletinde Carol Wehier 1998 yılında sağ gözünü aldırdığı ameliyatta bir anda uyanmış ve doktorun “daha derin kes, daha güçlü çek” dediğini duymuş. Her anestezi farkındalığı olan insan gibi ameliyat esnasında çığlık atmak ve acı çektiğini belli etmek istemiş ama bunu başaramamış. Ağrı kesici de yavaş yavaş etkisini kaybedince Wehier, gözünün oyulduğunu ciddi anlamda hissetmeye başlamış. Wehier ameliyattan sonra “Duayla karışık lanet okuyor, bağırmaya, çağırmaya, ağlamaya ve onları durdurmaya çalışıyordum fakat hiçbir işe yaramadı. Bu olay sadece benim başıma gelmedi” sözlerini kullanmış. Wehier’ın yaşadığı durum sadece ameliyat masasında kalmadığı gibi normal hayatını da büyük ölçüde etkilemiş. Wehier ameliyattan sonra senelerce kendine gelememiş ve uyku ilaçları olmadan uyku alamamış.
Onun gibi diğer anestezi farkındalığı olan insanları aynı çatıya getirmek için Wehier, Anestezi Farkındalığı Derneği’ni kurmuştur. Bu duruma maruz kalan insanlar bu dernek aracılığıyla deneyimlerini paylaşabilmekte ve birbirlerine destek olmaktadır. Sosyal destek, bu sorunu yenmek için insanlara ciddi anlamda yardımcı olmaktadır. Bu sayede insanlar yalnız olmadıklarını hissetmekte, bunu atlatmak için güç bulabilmektedir.